Fibrynogen

Z najnowszych badań wynika, że fibrynogen – białko biorące udział w procesie krzepnięcia krwi, może odgrywać znaczącą rolę w uszkodzeniach włókien nerwowych w EAE – mysim modelu SM. Przedostając się z krwi do mózgu doprowadza do uszkodzeń, będących przyczyną postępującej niepełnosprawności w SM. Jeżeli informacje te zostaną potwierdzone, może okazać się, że procesy, które mogą powodować uszkodzenie systemu nerwowego na modelu SM myszy, mogą wskazywać możliwe nowe cele dla terapii przeciwko uszkodzeniom u osób z SM.

W zdrowym układzie immunologicznym komórki mózgowe zwane mikroglejem, pozwalają chronić mózg i rdzeń kręgowy przed infekcjami. Z niewiadomych jeszcze przyczyn, w SM mikroglej obraca się przeciwko układowi odpornościowemu, atakując immunologiczne limfocyty T. We wczesnym stadium rozwoju SM oraz podobnej jemu chorobie EAE zauważono także nieszczelność w barierze krew-mózg (bariera pomiędzy naczyniami krwionośnymi, a tkanką nerwową, mająca na celu zabezpieczać układ nerwowy przed szkodliwymi czynnikami, a także kontrolowany przepływ substancji z krwi do płynu rdzeniowo-mózgowego).

W poprzednich badaniach wykazano, że fibrynogen przenika do mózgu podczas ataku immunologicznego i bezpośrednio aktywuje mikroglej. Przez wyhamowanie fibrynogenu po pierwszym ataku u myszy z EAE, można było zmniejszyć aktywację mikrogleju, a powstałe uszkodzenia mieliny (głównego celu ataku w SM) znacznie się zmniejszyły.

Badacze połączyli nowatorskie technologie z użyciem mikroskopu dwufotonowego, którego istota polega na wywołaniu fluorescencji badanego materiału. W praktyce oznacza to możliwość zobrazowania niezwykle małych próbek, dlatego opracowano sposób, by wykorzystać mikroskop dwufotonowy w obserwowaniu komórek odpornościowych, współdziałających z komórkami systemu nerwowego i komórkami krwi.

Zespół badawczy śledził wcześniejsze wyniki związane z uszkodzeniem mieliny i włókien nerwowych u myszy z EAE oraz wpływ działania fibrynogenu na te wyniki. Stwierdzono wówczas, że fibrynogen, przenikając przez barierę krew-mózg we wczesnym stadium EAE stymulował uszkodzenia włókien nerwowych. Mikroglej zbierał się wtedy blisko szczeliny w barierze krew-mózg oraz tam, gdzie mielina i włókna nerwowe były uszkodzone. Dowiedziono tym samym, że do powstania tych uszkodzeń niezbędna jest obecność fibrynogenu.

Z wielu białek, przenikających przez uszkodzoną barierę krew-mózg w przebiegu EAE, fibrynogen jest pierwszym uaktywniającym mikroglej. Wykazano, że fibrynogen powoduje wypuszczenie przez mikroglej „reaktywnych cząsteczek tlenu”, będące aktywnymi molekułami w ataku immunologicznym i znajdującymi się bezpośrednio w uszkodzonych włóknach nerwowych. Na koniec, zidentyfikowali oni receptory na powierzchni mikrogleju oznaczone „CD11b/CD18”. Prawdopodobnie to za ich sprawą mikroglej pod wpływem fibrynogenu zapoczątkowuje proces uszkadzania nerwów.

Podsumowując: zespół badaczy wyjaśnił źródło procesów, mogących aktywować uszkodzenie systemu nerwowego w mysim modelu SM. Wskazują na ważną rolę fibrynogenu w stymulowaniu zapalenia, które powoduje to uszkodzenie. Jeśli ich teorie się potwierdzą, wykorzystanie wiedzy o współdziałaniu fibrynogenu i receptorów CD11b/CD18 może być nowatorską strategią na powstrzymanie uszkodzeń w SM.

Tłumaczenie i opracowanie: Maria Kassur, Łukasz Miecznikowski.