Podsumowanie konferencji w Lyonie

Około siedmiu tysięcy badaczy zebrało się w Lyonie we Francji, aby zaprezentować swoje odkrycia na Europejskim Komitecie Leczenia i Badań w SM. Zostało przedstawionych około 1250 prezentacji naukowych na temat terapii, czynników ryzyka, mechanizmu choroby, rehabilitacji, przewlekłej mózgowo-rdzeniowej niewydolności żylnej oraz wielu innych.

W większości przypadków badania były odbierane wstępnie. Większość wyników będzie jeszcze starannie analizowana.

NAJWAŻNIEJSZE BADANIA

Powstrzymywanie SM: Próby potencjalnych terapii

Jest ekstensywny rozwój terapii przeciwko SM. Wyniki z prób klinicznych w postępującym SM pojawiły się wśród najważniejszych rzeczy na konferencji. Pomiędzy donoszonymi badaniami były pierwsze wyniki z prób klinicznych leczenia eksperymentalnego. Naprzód posunęły się badania nad bezpieczeństwem i korzyściami omawianych terapii, generalnie wspierając i rozwijając pierwotne odkrycia ich korzyści w leczeniu SM:

Statyny na wtórne postępujące SM: Dr. Jeremy Chataway zaprezentował pierwsze wyniki II fazy dwuletniego badania wpływu wysokich dawek na postępujące SM oparte na możliwości, że ten lek może chronić przed uszkodzeniem układu nerwowego. Statyny były poprzednio próbowane w nawracającym SM z mieszanymi wynikami. Ci, którzy przyjmowali 80mg simvastatin, w porównaniu do ludzi biorących placebo wykazywali prawie 40% mniej utraty objętości mózgu (atropii) a także mieli wolniejszą progresją zmian klinicznych. Był na ogól dobrze tolerowany, z donoszonymi przez niektórych skurczami mięśni i wykazującymi podwyższenie enzymów wątrobowych. Badania sugerują, że faza III próby z simvastatiną jest gwarantowana.

Teriflunomide: Wyniki badania TOWER II fazy III studium zostało zakończone w nawracająco-cofającym SM zostały zaprezentowane przez Ludwika Kappos na korzyść międzynarodowej grupy, która przeprowadziła badanie dla Genzymu (firma Sanofi). W porównaniu do placebo, dawka 14mg Teriflunomidu ostatnio znanego jako Aubagio zredukowała liczbę nawrotów przez 36,3% i zredukowała ryzyko progresji niesprawności o 31,5%. Najbardziej powszechnymi działaniami ubocznymi były ból głowy, podwyższenie enzymów wątrobowych, wypadanie włosów, biegunka, wymioty oraz zmniejszenie liczby białych krwinek (neutropenia).

Nowe podejście do leczenia: AIN457 (secukinunab) jest to przeciwciało monochlonalne podawane przez co miesięczną infuzję, która jest opracowywana przez Novartis. Dr. Eva Havrdova (uniwersytet w Pradze) przedstawia wyniki małej próby u 73 osób z nawracająco-cofającym się SM, pytając czy molekuły mogą zredukować aktywność choroby, kontrolowaną rezonansem magnetycznym, w porównaniu z placebo w ciągu 20 tygodni. Ten lek neutralizuje wysłańca immunologicznego zwanego interleukina-17A, który bierze udział w aktywności SM. Havrdova podaje, że infuzje zmniejszają aktywne uszkodzenia o wiele bardziej znacząco w porównaniu do placebo. Te terapie mają wysoką liczbę infekcji lecz żadna z nich nie została zaklasyfikowana jako poważna. Planowana jest następna próba kliniczna.

Połączona faza III wyników BG-12: Połączone wyniki dwóch, dwuletnich badań fazy III doustnego leku BG-12 (Biogen-Idec), które zostały opublikowane oddzielnie, sugerują potencjalną terapię dla nawracająco-cofającego się SM oraz przewidują ostateczne wyniki zawierające 49% zredukowania liczby nawrotów oraz 30 do 32% zmniejszenia ryzyka postępu choroby, w porównaniu do nieaktywnego placebo. Te próby były przeznaczone do wspólnej analizy. Najpoważniejszymi działaniami ubocznymi były zaczerwienienie oraz przypadki gastronomiczne, takie jak biegunka, wymioty i bóle górnej części brzucha. BG-12 zmniejszała ilość białych krwinek, ale nie było wieści o żadnych infekcjach. Enzymy wątrobowe były podwyższone w badaniu DEFINE, jednak nie zawiadomiono o żadnych uszkodzeniach wątroby.

Tysabri w postępującym SM: Dr. Christensen z uniwersytetu w Kopenhadze zaprezentował wyniki małej nieślepej próby Tisabri (natalizumab, Biogen Idec i Elan), która składała się z infuzji u 24 osób z pierwotnie postępującym SM lub wtórnie postępującym SM w ciągu 60 tygodni. Badacze szukali dowodu na efektywność nie tylko na rezonansie magnetycznym, ale i wśród klinicznych objawów oraz przyglądając się kluczowym składnikom w płynie mózgowo-rdzeniowym, co dawało możliwą wskazówkę zapalenia i uszkodzenia systemu tkankowego. To może być nowa droga do skrócenia klinicznych prób w postępującym SM. U 17 osób, które zakończyły badanie znalez iono poprawy w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz spowolnienie postępu atrofii. Znane są potencjalne skutki uboczne odnoszące się do użycia tysabri, ale badacze nie identyfikowali żadnych nowych niebezpieczeństw (duża próba III fazy klinicznej u osób z wtórnie postępującym SM jest w toku).

Zredukowana częstość podawania Copaxonu: Dr. Omar Khan z uniwersytetu w Detroit zaprezentował osiągnięcia z jednorocznej próby III fazy glatirameru acetate (Copaxone, Teva Pharmaceuticals) w porównaniu do placebo wstrzykiwanego pod skórę 3 razy w tygodniu w zaleconej dawce w postępująco-cofającym się SM. Ta popierana od dawna terapia modyfikująca chorobę jest normalnie stosowana na co dzień. Wyniki sugerują, że ten sposób dawkowania redukuje nawroty o 34,4% i zmniejsza występowanie uszkodzeń w SM potwierdzonych rezonansem magnetycznym. Dawka była dobrze tolerowana, lecz powodowała reakcje w miejscu wstrzyknięcia. Zespół badaczy kontynuuje śledzenie uczestników w celu zebrania dalszych danych.

„Biopodobne”: W pewnych częściach świata ludzie z SM nie mają dostępu do przyjętych terapii, albo mogą otrzymywać substytuty zwane „biopodnymi”, które nie zostały przetestowane do sprawdzenia czy mają te same biologiczne efekty jak terapie, które zastępują. W studium popartym przez Biogem Idec, dystrybutora Avonexu (interferon beta-1a, podawanego domięśniowo raz w tygodniu), biopodobny środek zwany Jumtab (Probiomed) był testowany pod kątem niebezpośrednich wskazań aktywności biologicznej. W tym małym, ponad dwuletnim badaniu 80,6% tych, którzy brali Avonex w stosunku do 31% biorących Jumtab doświadczało objawów podobnych do grypy, które towarzyszyły czynności interferonu oraz pokazywały większą aktywację innego wskaźnika czynności interferonu (neopterin). Te wyniki, które wymagają szerszego opracowania potwierdzają sugestie, że te biopodobne leki mogą być testowane pod kątem ich wpływu na SM.

ZATRZYMANIE SM: ZROZUMIENIE CHOROBY

Zrozumienie podstawowych procesów zaangażowanych w SM i tego jaki mają wpływ na ludzi jest ważnym aspektem starań, by powstrzymać chorobę.

Biom jelit: Dr. Kasper z uniwersytetu w Dartmouth i jego koledzy zaprezentowali nowe dane na temat tego, jak bakterie w jelitach mogą wpływać na aktywność immunologiczną. Zespół sponsorowany przez Narodowe Stowarzyszenie SM badał siłę molekuły zwanej polisacharydem A (PSA), która jest wydzielana przez specjalne gatunki bakterii w jelitach. Wykazano, że PSA podawane doustnie może zredukować efekt choroby podobnej do SM (EAE u myszy) przez stymulujące regulowanie komórek, które są uszkadzane u ludzi z SM. W komórkach immunologicznych hodowanych w pożywkach laboratoryjnych PSA może zwiększyć konwersję odpowiedzi immunologicznej do przeciwzapalnej przez stymulowanie tych komórek regulujących.

Czy SM zawsze postępuje?: Doktor Melih Tutunku i współpracownicy zapytują czy każdy z nawracającym SM prędzej czy później rozwija wtórno-postępującą formę choroby. Badając dużą populację osób z różnymi typami SM stwierdzono, niezależnie od typu SM na który cierpi dana osoba, że średni wiek progresji to ok. 45 lat życia. Stwierdzono również, że ryzyko rozpoczęcia fazy progresji u osób z postępującym SM spada po 45 roku życia oraz przewidziano, że 38% osób z nawracającym SM nigdy nie rozwinie postępu choroby. Zespół zanotował, że zrozumienie biologii stojącej za tym, czemu niektórzy ludzie nie rozwijają postępu choroby może prowadzić do interwencji zapobiegającej progresji u innych.

Różnice płci: Międzynarodowa kolaboracja zwana MS Base (Baza SM) jest ogólnoświatowym rejestrem, który śledzi ludzi z SM. Prezentacja skupia się na różnicy pomiędzy mężczyznami a kobietami z SM. Zespół donosi, bazując na ocenie 16,633 pacjentów na świecie, że mężczyźni z nawracająco-cofającym się SM zaczynają takim samym poziomem objawów jak kobiety, jednak rozwijają znacznie poważniejszą chorobę oraz szybciej przechodzą w drugą fazę wtórnie-postępującego SM. W przypadkach pierwotnie postępującego SM, zarówno mężczyźni jak i kobiety postępują tak samo szybko.

Możliwy cel immunologiczny w SM: Zespół z Technische Universität w Monachium  odkrył oznaki immunologicznej odpowiedzi na białko zwane „KIR4.1”, które jest stwierdzane w różnych typach komórek mózgowych, w surowicy u 41% osób z SM, które były badane. Dalsze badanie jest konieczne, by potwierdzić te osiągnięcia i zrozumieć rolę tych białek jaką mogą odegrać w SM oraz ich potencjalne możliwości dla rozwoju nowego leczenia.

PRZYWRACANIA FUNKCJI: Naprawa Systemu Nerwowego

Kilka paneli oraz plakatów prezentacyjnych skupiało się na wysiłkach, by odrestaurować system nerwowy oraz by znaleźć lepsze sposoby na śledzenie aktywności i postępu SM oraz by przyspieszyć kliniczne próby napraw systemu nerwowego.

Naprawa mieliny: Dr. Catherine Lubetzki (INSERM, Paryż) określiła stan wysiłku reperacji mieliny w SM, zauważając, że badania sugerują, że naprawa mieliny może chronić włókna nerwowe przed degeneracją. Generalnie istnieją dwa podejścia do naprawy mieliny: wysiłki, by transplantować zastępcze komórki, oraz wysiłki, by poprawić naturalne mechanizmy naprawcze mózgu. Dr. Lubetzki zauważyła, że drugie podejście wykazało największy postęp wraz z poszerzaniem wiedzy o sygnałach, które powstrzymują albo promują odnowę mieliny. Obydwa są potencjalnymi celami dla metod naprawy mieliny i przynajmniej jeden z nich wejdzie w próbę kliniczną.

Czynniki uszkodzenia i odnowienia w SM: John Dystel opisał komórki zwane makrofagami, które odgrywają kluczową rolę zarówno w powodowaniu obrażeń systemu nerwowego, a także umożliwianiu odnowienie tkanek. Niektóre pochodzą z komórek w mózgu, a inne z krwiobiegu, a każda ma inną rolę. Ta praca rzuca znaczące światło na nowe strategie leczenia SM.

Guzik „włącz” dla komórek tworzących mielinę: Dr. Gareth John z Narodowego Stowarzyszenia SM oraz współpracownicy opisali serię badań, które prowadzą do odkrycia molekularnego „guzika”, zwanego KLF6, który kontroluje czy komórki wytwarzające mielinę dojrzewają czy umierają, sugerując, że mogłoby to być potencjalnym celem do promowania formowania się mieliny i jej naprawy.

PRZYWRACANIE FUNKCJI: Rehabilitacja

Pojawiają się ważne informacje na temat rehabilitacji, która ma nie tylko pomagać w poprawieniu funkcji u osób z SM, lecz także w związku na ile może pomagać „przeprogramować” mózg, aby wyrównać obszary dotknięte chorobą. Kilka prezentacji objaśniło postęp czyniony w celu rehabilitacji w SM:

Stymulacja mózgu: Dr. L. Leocani z uniwersytetu w Mediolanie sprawdzał czy głęboka magnetyczna stymulacja mózgu może zwiększyć korzyść rehabilitacji chodzenia u osób ze spastycznością powodowaną postępującym SM. Jedenaście osób przechodzących rehabilitację otrzymało prawdziwą stymulację podczas gdy dziesięciu dostało fałszywą stymulację, w ciągu trzech tygodni sesji rehabilitacyjnych. Obydwie grupy uzyskały poprawę, lecz tylko ta, która miała prawdziwą stymulację magnetyczną doświadczyła poprawy chodzenia pod względem szybkości i wytrzymałości. Badacze twierdzą, że technika jest ciekawa, lecz wymaga dalszych prób.

Komputeryzowany trening uwagi: Wprowadzono kontrolowaną próbę rehabilitacji uwagi (jednej cechy uszkodzenia poznawczego) wspomaganej komputerem u ludzi z SM. Zgromadzono 103 osoby z objawami problemów uwagi. Część otrzymała specyficznie skomputeryzowany program dla treningu uwagi, podczas gdy inni niespecyficzny program jako terapię. Po ćwiczeniach w domu dwa razy w tygodniu przez trzy miesiące, uczestników poddano ocenie, która wykazała, że interwencja poprawiła uwagę kompleksową u tych, którzy mieli specjalny program ćwiczenia uwagi.

Elektryczna stymulacja w rehabilitacji: Doktorzy z Uniwersytetu Johna Hopkinsa opisali wykorzystanie elektrycznej stymulacji mięśni jako strategię poprawy chodzenia. Jako pierwsze kroki, objęto opieką 14 osób z wtórnie postępującym SM, które otrzymały stymulację elektryczną i stwierdzili u siebie poprawę w chodzeniu. Obecnie przeprowadzane są kliniczne próby tej techniki.

Rehabilitacja zwiększa powiązania mózgowe: W małym studium we Włoszech i Wielkiej Brytanii, trening rehabilitacyjny dominującej dłoni pacjenta zwiększa reorganizację i powiązania mózgowe u 20 osób z SM. Zespół oceniał pracę mózgu funkcjonalnym rezonansem magnetycznym, który pozwolił śledzić czynność mózgu kiedy osoba podejmowała jakąś pracę, lub była w spoczynku. Ustalono, że trening zwiększał wskaźniki odpoczywających łączeń mózgowych sugerując, że obszary mózgu reorganizują się, by przyczynić się do zdrowienia w SM.

PRZYWRACANIE FUNKCJI: Przewlekła mózgowo-rdzeniowa niewydolność żylna (CCSVI)

Dominujące studium włoskie: Jedno studium doniosło wyniki z 35 centr obserwacyjnych we Włoszech na temat przewagi CCSVI, używając badania Dopplera z niewtajemniczonymi (bez znajomości diagnozy) technikami. Dr. Giancarlo Comi poprowadził zespół wytrenowanych ekspertów od sono- i neurosonografii. Potwierdzona diagnoza dwóch lub więcej kryteriów CCSVI została ustalona u 3.26% z 1165 ludzi z każdym typem SM, 3.1% z 226 ludzi z innymi chorobami neurologicznymi.

Wspólny przegląd: Grupa przedstawiła analizę, która łączyła wyniki studiów związanych z CCSVI. Przyglądała się ona 14 studiom, które używały ultrasonografii do określenia częstości występowania CCSVI u ludzi z SM i u populacji kontrolnej. Wyniki były mieszane, lecz ich przegląd znajdywał znaczne podobieństwo między CCSVI i SM w stosunku do zdrowych grup kontrolnych. Badacze zauważyli, że pomiędzy różnymi metodami i studiami brakowało grup ślepych, więc nie osiągnięto żadnych wniosków.

Dominujące studium teksańskie: Dr. Jerry Wolinsky i jego zespół donieśli o wynikach z dominującego studium nad CCSVI u 206 ludzi z SM i 70 bez SM, które było wśród badań wspieranych przez współpracę między amerykańskim i kanadyjskim Stowarzyszeniem SM. Badania ultradźwiękami przeprowadzone w ślepych warunkach znalazły zmiany dotyczące CCSVI u 3.88% badanych z SM i 7.14% podmiotów bez SM, co było różnicą nic nieznaczącą statystycznie. Użyto także technologii obrazowej, w tym wenografię wykonaną rezonansem magnetycznym, która także nie wykazała znaczącej różnicy u testowanych osób.

Klucz odwodnienia: Student medycyny Claudio Diaconu i jego koledzy w klinice w Cleveland, którzy prowadzą badanie wspierane przez amerykańskie stowarzyszenie SM, przeprowadzili oddzielne badanie, w którym 11 osób z SM i 5 osób bez SM po 12 godzinach bez jedzenia i picia zostali poddani badaniu ultradźwiękami Dopplera w celu oceny CCSVI. Wypili oni 1.5l napojów sportowych do uzupełnienia płynów, po czym poddano ich badaniu raz jeszcze. Przed nawodnieniem, 7 z 16 osób spełniło kryteria określające CCSVI. Po nawodnieniu tylko 2 na 7 osób spełniło te kryteria. Te wyniki sugerują, że studia nad CCSVI powinny wyznaczyć średnią nawodnienia wśród uczestników, a także oferują nowe wyjaśnienie odnośnie mieszanych rezultatów innych podanych badań nad CCSVI.

Zakończenie SM

Doniesiono o postępie w staraniach by zrozumieć jak geny wpływają na podatność na SM, a także inne czynniki, które się do tego przyczyniają, takie jak wystawienie na wirus Epstein-Barra, wystawienie na światło słoneczne/witaminę D oraz palenie papierosów. Znalezienie tego co uruchamia SM prawdopodobnie zaprowadzi nas do sposobów zapobiegania go.

Ryzyka stylu życia/Czynniki ochronne: Potwierdzając poprzednie studium u kobiet szwedzcy badacze donoszą, że posiadanie nadwagi przed 20 rokiem życia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwinięcia SM zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Badacze spekulują, że kontrolowanie otyłości u osób dorastających może zredukować przypadki SM. W oddzielnej prezentacji zespół doniósł, że jedzenie tłustych ryb ze stosunkowo wysokim poziomem witaminy D 1-7 razy tygodniowo nieco obniża ryzyko rozwinięcia SM, szczególnie u tych, którzy nie byli za bardzo wystawieni na działanie słońca.

Korzyści witaminy D: Dr. Alberto Ascherio analizował dane poziomów witaminy D u uczestników studia BENEFIT, które testowało Betaseron u osób z pierwszym epizodem neurologicznym, niezdiagnozowanym jeszcze jako SM. Oryginalne badanie wykazało, że Betaseron stosowany powyżej dwóch lat może obniżyć czas przekształcenia się niezdiagnozowanego SM w definitywny obraz SM w porównaniu z placebo. W tym studium witaminy D zespół odkrył, że osoby z wysokim jej poziomem w surowicy krwi byli mniej narażeni na SM oraz wykazali korzystne zmiany na rezonansie magnetycznym.

Te i inne prezentacje odzwierciedlają gwałtowne tempo w leczeniu i zrozumieniu SM.

Źródło: www.nationalmssociety.org, 29.10.2012
Tłumaczenie i opracowanie: Maria Kassur, Łukasz Miecznikowski.