Spotkanie problemowe

Dnia 26-go maja 2012r. na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Banacha 1 odbyło się coroczne spotkanie członków OW PTSR. Spotkanie poświęcone było dwóm tematom: osteoporozie i zasadom prawidłowej diety, ze szczególnym uwzględnieniem SM.

Zasady diagnostyki i leczenia osteoporozy przedstawił prof. dr hab. n. med. Edward Franek – specjalista chorób wewnętrznych, endokrynologii i hipertensjologii, Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWIA w Warszawie. Poniżej streszczenie wykładu.

Osteoporoza to choroba polegająca na osłabieniu układu kostnego człowieka. Wbrew powszechnym  przekonaniom, choroba ta nie dotyczy tylko i wyłącznie kobiet w okresie przekwitania, ale także mężczyzn, a nawet młodych ludzi. Według jednej z definicji, schorzenie to charakteryzuje się niską masą kostną, upośledzoną architekturą kośćca.
Osteoporoza ma zazwyczaj różne przyczyny w zależności od konkretnego przypadku. Jednak schorzenie to zawsze polega na zachwianiu równowagi pomiędzy budowaniem nowej tkanki kostnej a obumieraniem starej.
Głównymi czynnikami występowania osteoporozy są: zła dieta, niedobór wapnia i witaminy D, nadmiar sodu, siedzący tryb życia.
Osteoporoza w większości przypadków przebiega bezobjawowo, przynajmniej we wczesnych fazach rozwoju choroby. Jest to schorzenie rozwijające się powoli w ciągu wielu lat. Często pierwszym, widocznym objawem osteoporozy są złamania, wówczas choroba jest już w zaawansowanym stadium. Do najczęstszych objawów można zaliczyć bóle kręgosłupa, które niestety rzadko są uznawane za objaw samej osteoporozy, częściej zaś za zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Nierzadko występują również bóle na odcinku piersiowym, a także bóle krzyża i między łopatkami. Jak już wcześniej zostało wspomniane, złamania to kolejna faza rozwoju choroby i świadczy niestety o jej zaawansowanym stadium. Przyczyną tego rodzaju urazów jest daleko posunięte odwapnienie kości. Do najbardziej powszechnych złamań można zaliczyć: złamania nadgarstka, kości udowej, kręgów kręgosłupa i znacznie rzadziej występujące złamania żeber. Warto podkreślić, że do złamań osteoporotycznych dochodzi bez wyraźnych, znaczących przyczyn, wystarczy niewielki upadek, nawet z  małej wysokości .
Najczęściej stosowanymi metodami pomocnymi w diagnozowaniu osteoporozy są różnego rodzaju testy biochemiczne i badania obrazowe (prześwietlenia). Testy biochemiczne dotyczą głównie badań moczu i krwi, a dokładniej zawartości konkretnych pierwiastków. Wykonując badania tego typu należy pamiętać, że przy osteoporozie nie powikłanej wyniki testów będą się mieściły w granicach normy.
Prześwietlenia kości, rentgen to najpopularniejsza i najtańsza metoda umożliwiająca diagnozę. Niestety jej podstawową wadą jest fakt, że znaczące ubytki wywołane chorobą widać dopiero, gdy przekroczą 30 proc. masy kostnej.
Densytometria jest obecnie podstawowym badaniem umożliwiającym rozpoznanie osteoporozy. Metoda ta umożliwia niezwykle dokładne i precyzyjne zmierzenie masy kostnej (z dokładnością do 1 proc.). W efekcie, dzięki densytometrii możliwe jest stworzenie komputerowego obrazu struktury kości.  Biopsja tkanki kostnej polega na pobraniu materiału kostnego i zbadaniu go pod mikroskopem. Zazwyczaj w celu pobrania materiału do badania nakłuwa się kość biodrową.
Podstawowym celem leczenia jest zapobieganie złamaniom i podobnym urazom. Istotną rzeczą jest fakt, iż leczenie aby odniosło skutek musi być prowadzone konsekwentnie i długotrwale, do końca życia pacjenta.
Istnieje wiele środków, których ograniczenie może zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby. Do najbardziej istotnych należą:
– wszelkiego typu używki
– aktywność fizyczna – zwiększenie naszej aktywności poprzez wykonywanie ćwiczeń fizycznych lub nawet codzienny zwykły spacer mogą znacznie obniżyć ryzyko wystąpienia choroby. Wskazane są także ćwiczenia specjalistyczne wykonywane przez 20 minut dziennie, jazda na rowerze lub pływanie.
– eliminowanie upadków – jest to kolejny istotny element jednak znacznie trudniejszy do zrealizowania. Wiąże się on z warunkami technicznymi otoczenia oraz co równie istotne leczeniem zaburzeń krążenia i równowagi.
– dostarczanie należytej ilości wapnia – należy dostarczać codzienną, odpowiednią dawkę wapnia w postaci naturalnej lub jako preparaty. Dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie menopauzy i u osób starszych wynosi około 1500mg. Jeśli nasza dieta nie dostarcza nam odpowiedniej ilości tego składnika, należy posiłkować się dodatkowo odpowiednimi preparatami.

Wykład dotyczący zasad prawidłowego odżywiania się ze szczególnym uwzględnieniem diety w SM zaprezentowały pracownice Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie – mgr Beata Jabłonowska-Lietz i mgr Jana Wolańska.

Streszczając wykład, dobrze zbilansowana pod względem wartości energetycznej dieta zapewnia utrzymanie prawidłowego funkcjonowania całego organizmu i opiera się na piramidzie zdrowego żywienia:

Zasady zdrowego żywienia:
1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów.
2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
3. Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem energii (kalorii).
4. Spożywaj codziennie co najmniej dwie duże szklanki mleka. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem.
5. Mięso spożywaj z umiarem.
6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających dużo cholesterolu i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych.
8. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy.
9. Ograniczaj spożycie soli.
10. Pij wystarczającą ilość wody.
11. Nie pij alkoholu.